In mijn onstilbare drang naar meer kennis over alles wat ons mens maakt, stuitte ik enige tijd geleden op iets dat voor mij voelde als een soort EUREKA-moment. Het kwartje viel en ineens werd het me glashelder… Het was een documentaire over – duh – menselijk gedrag en ze besproken net; spiegelneuronen. Nooit van gehoord! Maar zodra ik me er een beetje in verdiepte, viel er dus een hoop op z’n plek.
Wat zijn spiegelneuronen?
Spiegelneuronen zijn een speciaal soort hersencellen die actief worden wanneer we een handeling uitvoeren, én wanneer we iemand anders diezelfde handeling zien uitvoeren. Dus stel: je ziet iemand een glas water pakken. In jouw brein worden dan dezelfde hersencellen geactiveerd alsof jij zelf dat glas zou oppakken. Bizar toch?
Deze neuronen zorgen ervoor dat we anderen automatisch ‘nadoen’ of aanvoelen. En dat gebeurt allemaal onbewust. Het is als een soort innerlijke spiegel die andermans gedrag weerspiegelt in jouw eigen hersenen.
Waarom is dit belangrijk?
Nou, denk eens aan die keer dat iemand tegenover je begon te gapen… en jij vervolgens ook moest gapen. Of dat je je verdrietig begon te voelen toen je een vriend(in) in tranen zag. Dat is geen toeval – dat is je spiegelneuronen-systeem aan het werk. Ze zorgen ervoor dat we empathie kunnen voelen, dat we leren door observatie en dat we ons vaak automatisch aanpassen aan het gedrag van anderen.
En dat heeft grote gevolgen. In groepen bijvoorbeeld, waar gedrag vaak letterlijk besmettelijk is. Negatieve energie? Eén boze blik kan een hele ruimte beïnvloeden. Maar het werkt gelukkig ook andersom: enthousiasme, kalmte of vriendelijkheid verspreiden zich net zo snel.
De kracht van bewustzijn
Het fascinerende aan spiegelneuronen is dat ze ons laten zien hoe gevoelig we zijn voor onze omgeving. En dat bewustzijn kan een gamechanger zijn. Want als jij je realiseert dat jouw gedrag invloed heeft op anderen, en andersom, dan kun je daar ook bewuster mee omgaan.
Bij Reboot.nu werken we veel met bewustwording, mindset en gedragsverandering. En ineens snapte ik: dit speelt zich niet alleen af in je hoofd, maar ook in je lijf, in je zenuwstelsel, in je interactie met anderen. Alles hangt met elkaar samen.
Praktische tips
Nu je weet dat je brein reageert op het gedrag van anderen (en andersom), kun je dit op allerlei manieren inzetten:
- Omring jezelf met mensen die je energie geven. Je brein zal zich automatisch aanpassen.
- Let op je eigen uitstraling. Rust en vriendelijkheid werken aanstekelijk.
- Gebruik spiegelneuronen in communicatie. Door subtiel iemands houding of toon te spiegelen, creëer je sneller verbinding.
- Train je empathisch vermogen. Door actief te luisteren en je open te stellen, versterk je deze neurale paden.
Zijn spiegelneuronen ook verantwoordelijk voor het feit dat mensen vaak op hun ouders lijken in gedrag?
Ja, absoluut — spiegelneuronen spelen daar zeker een rol in, al zijn ze niet de enige factor. Laat me het uitleggen:
Waarom lijken we qua gedrag op onze ouders?
Dat komt door een mix van aangeleerd gedrag, genetica, en omgeving. Maar spiegelneuronen vormen de sleutel tot het onbewust kopiëren van gedrag — vooral in onze vroege jeugd.
Hoe werken spiegelneuronen hierin?
Als kind observeer je continu je ouders. Door de werking van spiegelneuronen:
Voel je wat zij voelen: Zie je een ouder boos worden, dan voel je zelf ook spanning of frustratie. Je leert emoties herkennen (en erop reageren).
Doe je wat zij doen: Niet alleen letterlijk (zoals handgebaren of gezichtsuitdrukkingen), maar ook in houding, stemgebruik, normen en gewoontes.
Bijvoorbeeld:
- Ouders die altijd klaagden over “druk zijn” → grote kans dat jij nu ook dat patroon hebt.
- Een ouder die conflict vermijdend was → dat gedrag wordt vaak overgenomen zonder dat je het doorhebt.
Maar is het alleen spiegelen?
Nee, er is méér aan de hand:
- Hechting en beloning: Je past je gedrag aan om goedkeuring of liefde te krijgen.
- Herhaling: Hoe vaker je gedrag ziet, hoe dieper het wordt ingesleten.
- Genetische aanleg: Je temperament en gevoeligheid voor prikkels zijn deels erfelijk, en beïnvloeden ook hoe sterk je reageert op wat je ziet.
Waarom is dit belangrijk?
Omdat veel mensen pas op latere leeftijd beseffen: “Wacht eens… ik klink net als mijn vader/moeder!” En die gedragingen zijn zó automatisch geworden dat het lastig is om ze bewust te veranderen — tenzij je ze eerst herkent.
Bij REBOOT.NU omarmen wij dit bijvoorbeeld en zien dit als een geweldig startpunt voor bewustwording: welk gedrag is van mij, en wat heb ik simpelweg gekopieerd zonder het te willen?
Samengevat:
- Ja, spiegelneuronen zijn medeverantwoordelijk voor het ‘overnemen’ van gedrag van ouders.
- Ze zorgen dat we leren door te observeren, en dus ook patronen kopiëren.
- Bewustwording hiervan geeft ruimte om je eigen keuzes te maken in hoe je wilt denken, voelen en handelen.
Ook wel iets moois… bijna spiritueel;
Ik had geen idee dat mijn brein zó hard aan het ‘meespelen’ was bij alles wat ik zie en voel. Maar spiegelneuronen laten zien dat we als mens diep verbonden zijn met elkaar, veel dieper dan we vaak denken. En dat vind ik eigenlijk iets heel moois.
Comments are closed